“Üst ekstremite”, insan vücudunda omuzdan parmak uçlarına kadar olan üst uzuv bölgesini ifade eder. Tıbbi bir terimdir.
Üst ekstremite neleri içerir?
- Kalça eklemi
- Uyluk (üst bacak, femur kemiği)
- Diz
- Baldır (alt bacak, tibia ve fibula kemikleri)
- Ayak bileği
- Ayak ve parmaklar
Üst Ekstremite Protezleri – Genel Bilgi
Omuz
Kol (üst kol – humerus)
Dirsek
Ön kol (radius ve ulna kemikleri)
El bileği
El (avuç içi ve parmaklar)
Yani kabaca, omuzdan başlayıp ele kadar olan tüm bölge “üst ekstremite” olarak adlandırılır.
Alt ekstremite ise buna karşılık, kalçadan ayak ucuna kadar olan bacak bölümüdür.
Bir ortopedik muayenede ya da fizyoterapi raporlarında bu terimlere sıkça rastlanır.
Başlıca Üst Ekstremite Protez Türleri
Kozmetik (Pasif) Protezler:
- Görsel bütünlüğü sağlar.
- Aktif hareket yeteneği yoktur.
- Hafif, genellikle estetik amaçlıdır.
Vücut Gücüyle Kontrollü Protezler:
- Omuz, sırt ve gövde kas hareketleriyle kontrol edilir.
- Kablolar aracılığıyla parmak, dirsek hareketleri sağlanabilir.
- Uygun fiyatlı ve sağlamdır.
Myoelektrik Protezler:
- Kaslardan gelen elektriksel sinyallerle (EMG) çalışan gelişmiş protezlerdir.
- Açma-kapama, kavrama gibi hareketleri daha doğal ve sessiz şekilde yapar.
- Estetik ve fonksiyonel avantajları yüksektir.
- Şarj edilmesi gerekir, maliyeti yüksektir.
Hibrit Protezler:
- Vücut gücüyle ve myoelektrik kontrolü birleştirir.
- Genellikle dirsek üstü amputasyonlarda tercih edilir.
Protez Seviyelerine Göre Türler
- El Protezleri: Parmak veya avuç kaybı varsa kullanılır.
- Dirsek Altı (Transradial): Dirsek sağlamdır, el kısmı protezle desteklenir.
- Dirsek Üstü (Transhumeral): Dirsek de protez sistemine dahil edilir.
- Omuz Dezartikülasyon: Omuzdan itibaren uzuv kaybı varsa, karmaşık sistemli protezler gerekir.
Protez Bileşenleri
- Soket (kavrama kısmı): Kalan kola oturan kişiye özel kısım.
- Kontrol sistemi: Kablolar, sensörler veya mikroişlemciler.
- Terminal cihaz: Elin yerini alan kısım (kanca, el görünümünde el, kavrayıcı vb.).
- Bağlantı birimleri: Parçaları birleştirip hareketi mümkün kılar.
Kullanıcı İçin Bilgiler
- Eğitim ve uyum süreci çok önemlidir.
- Günlük yaşama adapte olma süreci sabır ister.
- Fizyoterapi ve ergoterapi desteği, işlevselliği artırır.
- Protez tipi, amputasyon seviyesine ve yaşam tarzına göre seçilmelidir.
